Κλινική Δερματολογία – Αφροδισιολογία
Ατοπική Δερματίτιδα - Έκζεμα
Ατοπική Δερματίτιδα
Πρόκειται για μια χρόνια, συχνή, πολυπαραγοντική, φλεγμονώδη δερματοπάθεια που συνήθως εμφανίζεται κατά την παιδική ηλικία. Χαρακτηρίζεται από έντονο κνησμό ο οποίος οδηγεί τελικά σε λειχηνοποίηση του δέρματος. Συχνά συνδυάζεται με ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό άσθματος, αλλεργικής ρινίτιδας ή επιπεφυκίτιδας.
Η συχνότητά της τριπλασιάστηκε τα τελευταία 30-40 χρόνια. Σύμφωνα με έρευνες οι επιρροές του αστικού περιβάλλοντος, ο δυτικός τρόπος ζωής , η αστικοποίηση, η μειωμένη έκθεση σε λοιμώξεις, ο τοκετός με καισαρική τομή και η συχνή λήψη αντιβιοτικών βοηθούν στην εμφάνιση της νόσου.
Η ακριβής αιτία της ατοπικής δερματίτιδας φαίνεται να είναι ένας συνδυασμός γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Συνήθως ο ένας ή και οι δυο γονείς των ατόμων με ατοπική δερματίτιδα πάσχουν από κάποια αλλεργική πάθηση. Ιδιαίτερη σημασία έχουν επίσης και ανοσολογικοί παράγοντες, αφού οι ατοπικοί ασθενείς φαίνεται να διαθέτουν ένα πολύ αντιδραστικό ανοσοποιητικό σύστημα.
Παράγοντες που επιδεινώνουν τη νόσο
- Ερεθιστικοί παράγοντες πχ μάλλινα, συνθετικά υφάσματα, κολόνιες, καλλυντικά, ιδρώτας, έντονο τρίψιμο σώματος.
- Αλλεργιογόνα (κυρίως ορισμένες τροφές) και αεροαλλεργιογόνα ιδίως ακάρεα της σκόνη.
- Ψυχρή και ξηρή ατμόσφαιρα. Κατά τη διάρκεια του χειμώνα εμφανίζεται επιδείνωση, ενώ αντιθέτως το καλοκαίρι υπάρχει ύφεση.
- Μεγάλες και απότομες αλλαγές της θερμοκρασίας και της σχετικής υγρασίας προκαλούν εξάρσεις.
- Υπερβολική εφίδρωση.
- Ορμονικοί: κύηση, έμμηνος ρύση, θυρεοειδής.
- Άγχος: καταστάσεις που προκαλούν στρες πολύ συχνά επιδεινώνουν την ατοπική δερματίτιδα.
Κύρια χαρακτηριστικά της νόσου είναι ο κνησμός, η χρόνια και υποτροπιάζουσα πορεία, η εμφάνιση σε συγκεκριμένα σημεία του σώματος και το ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό ατοπίας.
Έκζεμα - Κατανομή με βάση την ηλικία
Ατοπική δερματίτιδα βρεφικής ηλικίας:
Συνήθως εμφανίζεται το 2ο-3ο μήνα ζωής. Οι βλάβες έχουν τη μορφή ερυθήματος με ξηροδερμία, ενώ μπορεί να υπάρχουν και εφελκίδες. Συνήθως εντοπίζονται στις παρειές(μάγουλα), περιστοματικά, στο τριχωτό της κεφαλής, γύρω απ΄τα αυτιά αλλά και στον κορμό.
Ατοπική δερματίτιδα παιδικής ηλικίας:
Αφορά παιδιά ηλικίας από 2εώς 12 ετών. Προσβάλλονται οι καμπτικές επιφάνειες των άνω και κάτω άκρων(πρόσθια επιφάνεια αγκώνα και οπίσθια γόνατος),οι καρποί, οι αστράγαλοι, ο τράχηλος αλλά και η περιοχή γύρω από τους οφθαλμούς και τα χείλη. Στις ηλικίες αυτές είναι σαφής ο σχηματισμός εκζεματικών βλαβών , υπάρχει ξηροδερμία σε όλο το σώμα, ενώ ο χρόνιος κνησμός οδηγεί σε λειχηνοποίηση. Κατά διαστήματα υπάρχουν εξάρσεις οξείας δερματίτιδας.
Ενήλικο στάδιο της νόσου (άτομα μεγαλύτερα των 12 ετών):
Στη φάση αυτή οι δερματικές βλάβες τείνουν να περιοριστούν ακόμα περισσότερο στα άκρα και στον τράχηλο, ενώ συχνά παρουσιάζεται δερματίτιδα των βλεφάρων(φλεγμονή γύρω από τους οφθαλμούς). Σε κάποιες περιπτώσεις η δερματίτιδα των άκρων χειρών μπορεί να είναι η μόνη εκδήλωση της νόσου( λόγω επαγγελματικών και οικιακών ασχολιών). Συνοδά ευρήματα είναι η ξηροδερμία και η θυλακική υπερκεράτωση.
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ
Οι βλάβες συχνά αποικίζονται με χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο, ενώ παρατηρείται αυξημένη ευαισθησία σε ιογενείς λοιμώξεις (απλό έρπητα, μολυσματική τέρμινθο) και δερματομυκητιάσεις. Η φλεγμονή μπορεί να οδηγήσει σε υπομελάγχρωση ή υπερμελάγχρωση του δέρματος.
Πρόγνωση:
Το 50% των περιπτώσεων βελτιώνεται στην προσχολική ηλικία ενώ το 75% συνήθως παρουσιάζει βελτίωση/ίαση στην προεφηβική ηλικία. Στο 30-50% εμφανίζεται αλλεργικό βρογχικό άσθμα ή και αλλεργική ρινίτιδα σε μεγαλύτερη ηλικία.
ΘΕΡΑΠΕΙΑ
Η θεραπευτική προσέγγιση της ατοπικής δερματίτιδας βασίζεται στην επανόρθωση και ενυδάτωση του δέρματος, ούτως ώστε να εξαλειφθεί η ξηροδερμία, που προκαλεί τον έντονο κνησμό.
- Συνιστάται αποφυγή των πυροδοτικών παραγόντων
- Τοπική αγωγή: τοπικά κορτικοστεροειδή, αναστολείς υποδοχέων καλσινευρίνης για την αντιμετώπιση της φλεγμονής
- Καθημερινή χρήση μαλακτικών , ενυδατικών προϊόντων
- Συστηματική αγωγή: αντιισταμινικά, κορτικοστεροειδή, αντιβιοτικά εφόσον υπάρχουν επιμολυσμένες βλάβες
- Διατροφικές οδηγίες επί σύγχρονης παρουσίας τροφικής αλλεργίας που μπορεί να σχετίζεται με την έξαρση του εκζέματος
- Νεότερες και εξαιρετικά αποτελεσματικές θεραπείες με JAK1 αναστολείς. Πρόκειται για από του στόματος αγωγές που χορηγούνται μια φορά την ημέρα για τη θεραπεία της μέτριας -σοβαρής ατοπικής δερματίτιδας και οδηγούν σε πλήρη υποχώρηση των συμπτωμάτων.
Total Derma Δρ. Τασιούλα Δήμητρα
