Κλινική Δερματολογία - Αφροδισιολογία
Ψωρίαση
Ψωριαση
Η ψωρίαση είναι μία χρόνια, φλεγμονώδης δερματοπάθεια που εμφανίζεται στο 3% του γενικού πληθυσμού, εξίσου και στα δύο φύλα. Χαρακτηρίζεται από εξάρσεις και υφέσεις και μπορεί να εμφανιστεί σε όλες τις ηλικίες, συνηθέστερα όμως την 2η και 3η δεκαετία της ζωής ή μεταξύ 50 -70 ετών.
Είναι μη μεταδοτική, πολυπαραγοντική νόσος και αποτελεί συνάρτηση γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων. Ο κληρονομικός παράγοντας της ψωρίασης έχει αναδειχθεί σε πολλές μελέτες, αφού περίπου το 1/3 των ασθενών με ψωρίαση έχει έναν συγγενή 1ου βαθμού που πάσχει κι αυτός.
Εκλυτικοί παράγοντες είναι οι λοιμώξεις(κυρίως στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις του αναπνευστικού), κάποια φάρμακα κυρίως αντιυπερτασικά, μεταβολικοί παράγοντες, τραυματισμοί του δέρματος, ορμονικοί παράγοντες, το stress, το κάπνισμα και η κατανάλωση αλκοόλ.
Περίπου στο 60-70% των ασθενών προκαλεί έντονο κνησμό
αποτελεί την πιο συνηθισμένη μορφή ψωρίασης (80%). Χαρακτηρίζεται από ερυθρές πλάκες που καλύπτονται από παχιά-αργυρόχροα λέπια και εμφανίζονται κυρίως σε αγκώνες, γόνατα, στην οσφυική χώρα και στο τριχωτό της κεφαλής. Συνήθως δεν προσβάλλει το πρόσωπο με εξαίρεση ίσως της μετωπιαίας γραμμής. Οι πλάκες είναι ποικίλου μεγέθους και μπορεί να συνενώνονται σχηματίζοντας μεγαλύτερους σχηματισμούς. Μπορεί να υπάρχει μόνο μια βλάβη ή οι πλάκες να είναι πολυάριθμες σε όλο το σώμα.
απαντάται σε ποσοστό μικρότερο του 10% των περιπτώσεων. Εμφανίζεται συνήθως σε παιδιά ή νεαρούς ενήλικες μετά από λοίμωξη του αναπνευστικού (στρεπτοκοκκική λοίμωξη). Χαρακτηρίζεται από πολλαπλές, μικρές διάσπαρτες, σταγονοειδείς πλάκες με διάμετρο ˂2 εκ. Ο συγκεκριμένος τύπος ψωρίασης έχει πολύ καλή πρόγνωση και υποχωρεί συνήθως σε διάστημα λίγων μηνών, ενώ σε ένα μικρό ποσοστό ασθενών μεταπίπτει σε κοινή κατά πλάκας ψωρίαση.
είναι η πιο σοβαρή και πιο σπάνια μορφή. Πρόκειται για καθολική φλεγμονή του δέρματος με έντονη ερυθρότητα και απολέπιση, ενώ μπορεί να συνυπάρχουν συμπτώματα όπως πυρετός, αίσθημα κόπωσης, κακουχία. Είναι απαραίτητο ο ασθενής να απευθυνθεί άμεσα στο δερματολόγο γιατί αυτός ο τύπος ψωρίασης μπορεί να γίνει απειλητικός για τη ζωή.
με συχνότητα εμφάνισης <5% χαρακτηρίζεται από το σχηματισμό φλυκταινών (επάρματα του δέρματος με πύον). Διακρίνεται στην εντοπισμένη και στη γενικευμένη φλυκταινώδη ψωρίαση. Η εντοπισμένη μορφή προσβάλλει τις παλάμες και τα πέλματα (ακροφλυκταίνωση). Η γενικευμένη μορφή χαρακτηρίζεται από γενικευμένη ή και καθολική προσβολή του σώματος. Εμφανίζει οξεία, υποξεία ή κεραυνοβόλα πορεία, ενώ μπορεί να γίνει απειλητική για τη ζωή γι αυτό και ο ασθενής πρέπει να απευθυνθεί αμέσως στο Δερματολόγο.
προσβάλλει τις πτυχές (μεσογλουτιαία, μηροβουβωνικές, υπομαζικές, μασχαλιαίες) και είναι συχνότερη σε μεγαλύτερες ηλικίες. Χαρακτηρίζεται από σαφώς αφοριζόμενες ερυθηματώδεις πλάκες με ελάχιστο ή καθόλου λέπι. Επιδεινώνεται με την τριβή και τον ιδρώτα και συχνά συνυπάρχει με μυκητιάσεις.
παρουσιάζεται με χαρακτηριστικές αλλοιώσεις στα νύχια των άνω και κάτω άκρων. Παρατηρείται περίπου στο ήμισυ των ασθενών με κοινή ψωρίαση. Σε αρκετές περιπτώσεις μπορεί να αποτελεί και τη μοναδική εκδήλωση της νόσου. Πολύ συχνά σχετίζεται με ψωριασική αρθρίτιδα. Μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία και στα δύο φύλα. Αφορά ένα ή περισσότερα νύχια και συχνότερα εμφανίζεται στα νύχια των χεριών. Συνηθέστερα εμφανίζεται ονυχόλυση, πάχυνση του δέρματος κάτω από το νύχι, πάχυνση του νυχιού, δυσχρωμία, μικρά βαθουλώματα στην επιφάνεια του νυχιού σαν «τρυπούλες» και εύκολο σπάσιμο των νυχιών.
εμφανίζεται σε ποσοστό περίπου 15-20% των ψωριασικών ασθενών. Πρόκειται για μια χρόνια φλεγμονώδη πάθηση που εκδηλώνεται με πόνους και διόγκωση στις αρθρώσεις. Οι δερματικές βλάβες της ψωρίασης μπορεί να εμφανιστούν χρόνια πριν την αρθρίτιδα, μαζί με την αρθρίτιδα ή αργότερα από την αρθρίτιδα. Μπορεί να επηρεαστεί οποιαδήποτε άρθρωση του σώματος ,αλλά συνήθως επηρεάζονται οι αρθρώσεις των χεριών , των καρπών, των γονάτων, των αγκώνων και της σπονδυλικής στήλης. Στις περισσότερες περιπτώσεις τα πρώτα συμπτώματα περιλαμβάνουν πρήξιμο, αίσθημα θερμότητας, ευαισθησία , πόνο και δυσκαμψία των αρθρώσεων. Τα δάκτυλα των χεριών και των ποδιών που έχουν προσβληθεί μπορεί να μοιάζουν σα λουκάνικα, ενώ η προσβολή της σπονδυλικής στήλης εκδηλώνεται με φλεγμονώδη οσφυαλγία, δηλαδή πόνο στη μέση και κυρίως στους γλουτούς και συνοδεύεται από πρωινή δυσκαμψία. Αν δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, η ψωριασική αρθρίτιδα μπορεί να οδηγήσει σε μόνιμη βλάβη των αρθρώσεων.
Εκτός από την ψωριασική αρθρίτιδα, η ψωρίαση έχει συσχετιστεί και με άλλα νοσήματα. Πολλές μελέτες οδηγούν στο συμπέρασμα ότι η ψωρίαση συνδέεται με:
- Αρτηριακή Υπέρταση
- Σακχαρώδη Διαβήτη
- Καρδιαγγειακά νοσήματα
- Μεταβολικό σύνδρομο
- Διάφορα αυτοάνοσα νοσήματα
- Φλεγμονώδη νοσήματα του εντέρου
- Ψυχιατρικές παθήσεις και κατάθλιψη
- Παχυσαρκία
Τα ερευνητικά και κλινικά δεδομένα των τελευταίων ετών αναδεικνύουν την ψωρίαση ως μια συστηματική νοσολογική οντότητα με σοβαρές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής αλλά και στο προσδόκιμο επιβίωσης των ασθενών. Στόχος λοιπόν της θεραπευτικής προσέγγισης δεν είναι η αντιμετώπιση μόνο των δερματικών βλαβών, αλλά και των συστηματικών εκδηλώσεων και συννοσηροτήτων.
Η διάγνωση της ψωρίασης είναι κατά κύριο λόγο κλινική. Αξιολογείται η έκταση, ο αριθμός, η μορφολογία και η ανατομική θέση των βλαβών. Απαιτείται λήψη καλού ιστορικού προκειμένου να διαγνωστούν πιθανές συν νοσηρότητες, ενώ σε αμφίβολες περιπτώσεις η διάγνωση επιβεβαιώνεται με βιοψία δέρματος και παρακλινικές εξετάσεις. Σε περιπτώσεις ψωριασικής αρθρίτιδας απαιτούνται και ακτινογραφίες των προσβεβλημένων αρθρώσεων.
Η ψωρίαση είναι μια χρόνια πάθηση που απαιτεί μακροχρόνια παρακολούθηση και εξατομικευμένη θεραπευτική αντιμετώπιση. Σήμερα είναι διαθέσιμοι πλήθος τοπικών και συστηματικών θεραπευτικών παραγόντων. Η επιλογή της θεραπευτικής προσέγγισης εξαρτάται από την κλινική μορφή της νόσου, τη βαρύτητα αυτής, την έκταση του σώματος που έχει προσβληθεί, την επίδραση στην ποιότητα ζωής του ασθενούς, τις πιθανές συννοσηρότητες που υπάρχουν και τα συγχορηγούμενα φάρμακα. Ως χρόνιο νόσημα συνιστάται τακτική ιατρική παρακολούθηση προκειμένου η νόσος να μπει και να παραμείνει σε ύφεση.
Οι διαθέσιμες μέθοδοι για την αντιμετώπιση της ψωρίασης είναι:
- τοπική αγωγή με ειδικά σκευάσματα, εφαρμογή, δηλαδή, τοπικών κρεμών και αλοιφών. Συνηθέστερα χρησιμοποιούνται κορτικοστεροειδή, καλσιποτριόλη, καλσιτριόλη, μαλακτικά, κερατολυτικά φάρμακα. Αποτελούν θεραπευτική επιλογή στις περιπτώσεις που οι βλάβες έχουν περιορισμένη έκταση, αλλά χρησιμοποιούνται και σαν συμπληρωματική αγωγή ή σαν αγωγή συντήρησης.
- φωτοθεραπεία, συνίσταται στην έκθεση του δέρματος στην υπεριώδη ακτινοβολία από τεχνητές πηγές, με ή χωρίς ταυτόχρονη φαρμακευτική αγωγή που αυξάνει την ευαισθησία του δέρματος στο φως. Υπάρχει η φωτοθεραπεία με υπεριώδη ακτινοβολία Β(UVB) και η φωτοθεραπεία PUVA.
- συστηματική θεραπεία με φαρμακευτική αγωγή. Κυρίως χορηγούνται μεθοτρεξάτη, κυκλοσπορίνη ή ασιτρετίνη. Απαιτείται τακτική παρακολούθηση του ασθενή και συχνός εργαστηριακός έλεγχος.
- θεραπεία με βιολογικούς παράγοντες. Η χορήγησή τους προτιμάται στις σοβαρές μορφές της ψωρίασης, όταν οι κλασικές θεραπείες δεν έχουν αποτέλεσμα ή υπάρχει αντένδειξη για τη χορήγησή τους, καθώς και όταν η ψωρίαση επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής του ατόμου (εντόπιση σε εμφανείς περιοχές του σώματος, παρουσία βλαβών μεγάλης έκτασης στο τριχωτό της κεφαλής, συμμετοχή της γεννητικής χώρας, των παλαμών /πελμάτων, συνύπαρξη έντονου κνησμού).
Πριν τη χορήγησή τους απαιτείται πλήρης εργαστηριακός έλεγχος, ενώ είναι απαραίτητη και η συστηματική παρακολούθηση του ασθενή. Τα συγκεκριμένα φάρμακα έχουν υψηλή αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση της ψωρίασης, με πολύ καλό προφίλ ασφάλειας. Αξίζει να αναφερθεί ότι υπάρχουν βιολογικοί παράγοντες που έχουν πάρει έγκριση για τη θεραπεία της ψωρίασης των παιδιών και των εφήβων.
Total Derma Δρ. Τασιούλα Δήμητρα
