Κλινικη δερματολογια - αφριδισιολογια
Πανάδες-κηλίδες
ΔΥΣΧΡΩΜΙΕΣ-ΠΑΝΑΔΕΣ-ΜΕΛΑΣΜΑ-ΚΗΛΙΔΕΣ
Οι δυσχρωμίες (κηλίδες με χρώμα ανοικτό γκρι μέχρι σκούρο καφέ) του προσώπου ή και του σώματος είναι ένα από τα πιο συχνά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι ασθενείς που απευθύνονται στο δερματολόγο. Πρόκειται για καφέχροες υπερμελαγχρωματικές κηλίδες ή πλάκες με ακανόνιστα συνήθως όρια, οι οποίες προκαλούνται από δυσλειτουργία των μελανινοκυττάρων της επιδερμίδας, με αποτέλεσμα την αύξηση της παραγωγής μελανίνης στα συγκεκριμένα σημεία. Εντοπίζονται σε φωτοεκτεθειμένες περιοχές του σώματος, κυρίως όμως εντοπίζονται στην περιοχή του προσώπου.
ΕΙΔΗ ΔΥΣΧΡΩΜΙΩΝ-ΑΙΤΙΕΣ
Τα βασικά είδη δυσχρωμιών- υπερμελαγχρώσεων είναι
Oι ηλιακές κηλίδες: η εκτεταμένη έκθεση στον ήλιο χωρίς την χρήση αντηλιακού αποτελεί τη συχνότερη αιτία εμφάνισης κηλίδων και πανάδων στο δέρμα. Αυτό συμβαίνει γιατί τα μελανοκύτταρα διεγείρονται από τις υπεριώδεις ακτίνες UV και υπερεκκρίνουν μελανίνη με αποτέλεσμα την εμφάνιση των χαρακτηριστικών σκούρων κηλίδων.
Oι πανάδες-μέλασμα: Πρόκειται για τις δυσχρωμίες που προκαλούνται από ορμονικές διακυμάνσεις οι οποίες και διαταράσσουν τη φυσιολογική λειτουργία των μελανοκυττάρων. Οι πανάδες είναι πιο μεγάλες σε μέγεθος από τις κηλίδες και εντοπίζονται στο μέτωπο, τις παρειές, τη μύτη, το πηγούνι ή στο άνω χείλος. Εμφανίζονται συχνά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης (χλόασμα ή μάσκα της εγκυμοσύνης) λόγω της υπερέκκρισης προγεστερόνης και οιστρογόνων. Κάποιες φορές μπορεί να υποχωρήσουν με το τέλος της εγκυμοσύνης, αλλά όχι πάντα. Οι πανάδες εμφανίζονται επίσης σε γυναίκες στην περίοδο γαλουχίας, σε γυναίκες που κάνουν λήψη αντισυλληπτικών χαπιών, που ακολουθούν ορμονικές θεραπείες ή που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση. Σε πιο σπάνιες περιπτώσεις μπορεί να σχετίζονται με ορμονικές διακυμάνσεις κατά τη διάρκεια του εμμηνορροϊκού κύκλου.
Oι μεταφλεγμονώδεις υπερμελαγχρώσεις πρόκειται για τις δυσχρωμίες που εμφανίζονται μετά από φλεγμονή ή τραυματισμό του δέρματος οποιασδήποτε αιτιολογίας. Συνήθως εμφανίζονται σε άτομα που πάσχουν από ακμή, έκζεμα ή άλλες δερματικές παθήσεις ή μετά από αποτρίχωση στην περιοχή πχ του άνω χείλους. Οι μεταφλεγμονώδεις αυτές υπερμελαγχρώσεις αποτελούν τη φυσιολογική αντίδραση του δέρματος σε κάποια φλεγμονή. Το δέρμα, δηλαδή, στην προσπάθειά του να κάνει επούλωση, εκκρίνει περισσότερη μελανίνη στο σημείο με αποτέλεσμα να δημιουργείται δυσχρωμία.
Γεροντικές κηλίδες οι οποίες εμφανίζονται λόγω της αθροιστικής δράσης της ηλιακής ακτινοβολίας στο δέρμα. Καθώς, δηλαδή, το δέρμα γερνάει αθροίζονται τα χρόνια έκθεσής του στον ήλιο με αποτέλεσμα να εμφανίζονται σκούρου χρώματος κηλίδες στα μέρη που έχουν εκτεθεί περισσότερο στον ήλιο όπως στο πρόσωπο, στους ώμους, στο ντεκολτέ, στη ραχιαία επιφάνεια των άκρων χειρών και στην πλάτη. Επίσης το γηρασμένο δέρμα είναι πιο λεπτό και διάφανο με αποτέλεσμα να εντείνεται η εικόνα των σκούρων κηλίδων. Συνήθως εμφανίζονται μετά την ηλικία των 55 ετών.
Οι δυσχρωμίες από λήψη συγκεκριμένων κατηγοριών φαρμάκων: υπάρχουν ορισμένες κατηγορίες φαρμάκων που μπορεί να αυξήσουν τη μελάγχρωση του δέρματος και να προκαλέσουν δυσχρωμίες. Συνήθως αυτό οφείλεται στα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα, στις τετρακυκλίνες και σε φάρμακα νευρολογικού τύπου. Επίσης κάποια συγκεκριμένα συστατικά κρεμών που δεν επιτρέπεται να φοράμε το πρωί μπορεί να οδηγήσουν στην εμφάνιση κηλίδων και δυσχρωμιών.
ΤΥΠΟΙ ΔΥΣΧΡΩΜΙΩΝ-ΠΑΝΑΔΩΝ
Διακρίνονται σε 4 τύπους
Επιδερμικός τύπος. Αφορά πανάδες οι οποίες σχηματίζονται στην επιφάνεια του δέρματος και έχουν καφέ χρώμα. Προκαλούνται από την περίσσεια μελανίνης στις επιφανειακές στιβάδες του δέρματος και συνήθως ανταποκρίνονται αρκετά καλά στις θεραπείες.
Δερματικός τύπος. Αφορά πανάδες οι οποίες έχουν ασαφή όριο, πιο μεγάλο βάθος και αρκετά σκούρο χρώμα. Έχουν μέτρια ανταπόκριση στις θεραπείες.
Μικτός τύπος. Αποτελεί συνδυασμό του επιδερμικού και του δερματικού τύπου και εμφανίζει σκούρο καφέ χρωματισμό και ασαφή όρια. Ανταποκρίνεται αρκετά δύσκολα στις θεραπείες.
Ακαθόριστος τύπος. Εμφανίζεται συχνότερα στις σκουρόχρωμες επιδερμίδες.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Για τη σωστή και αποτελεσματική αντιμετώπιση των δυσχρωμιών είναι απαραίτητο αρχικά να γίνει έλεγχος της επιδερμίδας και να εντοπιστούν τα αίτια προκειμένου να γίνει επιλογή της πιο αποτελεσματικής θεραπείας ή ο κατάλληλος συνδυασμός θεραπειών. Οι θεραπείες που εφαρμόζονται στο ιατρείο μας περιλαμβάνουν
Fractional laser αποτελεί πλέον συνηθισμένη και αποτελεσματική μέθοδο αντιμετώπισης των δυσχρωμιών. Το συγκεκριμένο laser έχει έγκριση από τον FDA για χρήση στη θεραπεία του μελάσματος.
Χημικά peeling ανάλογα με το φωτότυπο του ασθενούς επιλέγεται το κατάλληλο peeling το οποίο θα απομακρύνει την πλεονάζουσα μελανίνη από το δέρμα. Συνήθως απαιτείται ένας αριθμός συνεδριών ή συνδυασμός με άλλες μεθόδους. Στο ιατρείο μας χρησιμοποιούμε τα πλέον εξελιγμένα peeling τα οποία προκαλούν ήπια ή καθόλου απολέπιση ,ήπια ερυθρότητα γιατί είναι βραδείας αποδέσμευσης. Θα χρειαστούν 1 εώς 3 εφαρμογές ανάλογα με την έκταση και την ένταση του προβλήματος.
Κρυοθεραπεία χρησιμοποιείται κυρίως σε μικρές, περιγεγραμμένες πανάδες ή κηλίδες.
Δερμοαπόξεση με μικροκρυστάλλους: αποτελεί μια απλή και ανώδυνη θεραπεία, που επιτρέπει στον ασθενή να επιστρέψει άμεσα στις δραστηριότητές του. Γίνεται απολέπιση του δέρματος και αναγέννηση της επιδερμίδας με αποτέλεσμα το σταδιακό αποχρωματισμό των δυσχρωμιών. Χρειάζονται επαναληπτικές συνεδρίες ή συνδυασμός με άλλες θεραπείες.
Μεσοθεραπεία με λευκαντικούς παράγοντες πρόκειται για κοκτέιλ μεσοθεραπείας με λευκαντικούς, ενυδατικούς και αντιοξειδωτικούς παράγοντες όπως γλυκολικό οξύ, ρετινοειδή, βιταμίνη C, υαλουρονικό οξύ,οι οποίοι έχουν μελανορυθμιστική και λευκαντική δράση. Η μεσοθεραπεία μπορεί να γίνει με microneedling ή/και με διαδερμική έγχυση. Χαρίζει λεύκανση στην επιδερμίδα εφόσον εισχωρεί στις βαθύτερες στιβάδες του δέρματος και ρυθμίζει την ενζυμική λειτουργία, ώστε η έκκριση της μελανίνης να γίνεται φυσιολογικά.
NdYag laser το οποίο δρα τοπικά μόνο στα σημεία που υπάρχει περίσσεια μελανίνης, αφήνοντας ανέπαφα τα σημεία που δεν απαιτούν θεραπεία. Η μέθοδος αποχρωματισμού των πανάδων με λέιζερ είναι κατάλληλη για όλους τους τύπους δέρματος, είναι ανώδυνη και δεν χρειάζεται αποθεραπεία.
Λευκαντικές ουσίες: προτείνονται τα κατάλληλα σκευάσματα για το σταδιακό αποχρωματισμό των πανάδων-κηλίδων. Οι κυριότερες ουσίες που χρησιμοποιούνται είναι η υδροκινόνη, τα ρετινοειδή, το αζελαϊκό οξύ και το κοχικό οξύ.
Όλες οι παραπάνω θεραπείες καλό είναι να εφαρμόζονται σε περιόδους μειωμένης ηλιοφάνειας. Για να διατηρηθεί το αποτέλεσμα των θεραπειών είναι απαραίτητη η καθημερινή χρήση αντηλιακού σε όλη τη διάρκεια του χρόνου, η χρήση κατάλληλων προϊόντων περιποίησης και η αποφυγή εφαρμογής συγκεκριμένων ουσιών που μπορεί να προκαλέσουν υπερμελαγχρώσεις.