Κλινικη δερματολογια - αφριδισιολογια
Μυκητιάσεις
ΜΥΚΗΤΙΑΣΗ
Οι μυκητιασικές λοιμώξεις του δέρματος και των εξαρτημάτων του περιλαμβάνουν τη μυκητίαση του δέρματος, του τριχωτού και των ονύχων. Περιλαμβάνουν τις επιπολής και τις εν τω βάθει μυκητιακές λοιμώξεις.
Ανάλογα με το μύκητα που έχει προκαλέσει τη λοίμωξη οι μυκητιάσεις διαχωρίζονται σε δερματοφυτίες, καντιντιάσεις, μυκητίασεις από πιτυρόσπορο και κάποιες μη κοινές μυκητιάσεις που προκαλούνται από σπάνια είδη μυκήτων. Τα δερματόφυτα είναι υπεύθυνα για την πλειονότητα των μυκητιάσεων του δέρματος, των τριχών και των ονύχων. Διακρίνονται τρία γένη δερματόφυτων το μικρόσπορο, το τριχόφυτο και το επιδερμόφυτο.
ΚΛΙΝΙΚΕΣ ΜΟΡΦΕΣ ΔΕΡΜΑΤΟΦΥΤΙΑΣ ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΗΝ ΕΝΤΟΠΙΣΗ
Δερματοφυτία τριχωτού κεφαλής: Eντοπίζεται στο τριχωτό της κεφαλής και προσβάλλει το δέρμα, τις τρίχες και τους τριχικούς θύλακες. Εμφανίζεται συχνότερα σε παιδιά πριν την εφηβεία και σε υπερήλικες, ενώ δε θεωρείται συχνή σε ενηλίκους. Μάλιστα αποτελεί τη συχνότερη μορφή δερματοφυτίας της παιδικής ηλικίας. Κλινικά η εικόνα μπορεί να ποικίλλει από ήπια απολέπιση μέχρι έντονες φλεγμονώδεις αντιδράσεις, οι οποίες κάποιες φορές μπορεί να συνοδεύονται από πυρετό, κακουχία και διόγκωση των λεμφαδένων. Μεταδίδεται μετά από επαφή με μολυσμένα κατοικίδια ζώα ή από άτομο σε άτομο. Επίσης οι σπόροι του μύκητα επιβιώνουν για μεγάλο χρονικό διάστημα σε αντικείμενα όπως βούρτσες, χτένες, κουβέρτες ή συσκευές τηλεφώνου.
Δερματοφυτία γενείου: Πρόκειται για τη μυκητίαση του δέρματος και των τριχών της περιοχής των γενιών. Μπορεί να εκδηλωθεί σαν κυκλικές ερυθρές βλάβες με απολέπιση ή φλεγμονώδεις βλάβες που μοιάζουν με βακτηριακή θυλακίτιδα.
Δερματοφυτία ψιλού δέρματος: Εμφανίζεται στο πρόσωπο, στον κορμό και στα άκρα. Οι βλάβες ποικίλλουν ως προς το μέγεθος, το βαθμό της φλεγμονής και το αν προσβάλλουν επιφανειακά ή εν τω βάθει στρώματα του δέρματος. Η τυπική εικόνα χαρακτηρίζεται από την εμφάνιση ερυθρών πλακών με απολέπιση που έχουν συνήθως στρογγυλό σχήμα και τάση να επεκτείνονται περιφερικά με ίασηστο κέντρο τους.
Δερματοφυτία μηροβουβωνικών πτυχών: Πρόκειται για προσβολή των μηρογεννητικών πτυχών. Συνήθως εμφανίζεται σα μια καλά -σαφώς αφοριζόμενη ερυθρή πλάκα που αρχικά εντοπίζεται μονόπλευρα αλλά σταδιακά επεκτείνεται αμφοτερόπλευρα. Παρουσιάζει απολέπιση ή μερικές φορές φυσαλίδες που επεκτείνονται προς τους μηρούς. Το καλοκαίρι επιδεινώνεται λόγω της εφίδρωσης και το χειμώνα λόγω της βαριάς ένδυσης του ασθενή. Ο κνησμός γίνεται πιο έντονος όταν συσσωρεύεται υγρασία στην περιοχή.
Δερματοφυτία άκρου ποδός: Οι άκροι πόδες είναι η συχνότερα προσβαλλόμενη από δερματόφυτα περιοχή του σώματος (athlete’s foot). Είναι συχνότερη στους άντρες. Συνηθέστερα προσβάλλονται τα μεσοδακτύλια διαστήματα στα οποία το δέρμα καθίσταται ξηρό με απολέπισηκαι σχισμές ή είναι λευκό και υγρό λόγω της διαβροχής. Συχνά συνυπάρχει έντονος κνησμός. Στις χρόνιες λοιμώξεις προσβάλλεται συνήθως όλη η έκταση του πέλματος και καλύπτεται από λεπτά λέπια ενώ μπορεί να υπάρχει ευαισθησία ή κνησμός. Στη φυσαλιδώδη δερματοφυτία χαρακτηριστικό είναι η ύπαρξη φυσαλίδων στην πελματιαία ή ραχιαία επιφάνεια του ακρου ποδός.
Δερματοφυτία άκρας χειρός: Η νόσος μπορεί να εξελίσσεται αργά επί εβδομάδες, μήνες ή έτη. Μπορεί να εμφανίζονται δακτυλιοειδείς βλάβες στη ραχιαία επιφάνεια της άκρας χειρός ή χρόνια λοίμωξη των παλαμών με απολέπιση. Η μορφή αυτή μπορεί να είναι ασυμπτωματική και ο ασθενής να αγνοεί την ύπαρξη της λοίμωξης.
ΚΑΝΤΙΝΤΙΑΣΕΙΣ
Πρόκειται για επιπολής μυκητιασικές λοιμώξεις του δέρματος, των βλεννογόνων και των ονύχων που προκαλούνται από το ζυμομύκητα C.albicans ή από άλλα είδη Candida.
Προδιαθεσικοί παράγοντες: ηλικία, εγκυμοσύνη, διαβροχή δέρματος, λήψη αντιβιοτικών, τα αντισυλληπτικά p.os, ορμονικές διαταραχές (σακχαρώδης διαβήτης, υποθυρεοειδισμός, υποπαραθυρεοειδισμός), ανοσολογικές διαταραχές, λήψη ανοσοκατασταλτικών φαρμάκων, σιδηροπενία, παχυσαρκία.
Τα συμπτώματα της καντιντίασης ποικίλλουν ανάλογα με την περιοχή του σώματος που έχει προσβληθεί.
-Στόμα στο εσωτερικό της στοματικής κοιλότητας χαρακτηρίζεται από λευκές πλάκες στη γλώσσα και στα τοιχώματα του στόματος. Κάποιες φορές μπορεί να εμφανιστεί και στις γωνίες του στόματος δημιουργώντας μικρές ρωγμές.
-Στα γεννητικά όργανα πρόκειται για μια έντονα φλεγμονώδη κατάσταση.Χαρακτηριστική είναι η έκκριση λευκωπού ή υποκίτρινου υγρού από τον κόλπο,το έντονο αίσθημα καψίματος και κνησμού καθώς και ο πόνος κατά την ούρηση ή την επαφή. Στους άνδρες η εικόνα της καντιντιασικής βαλανοποσθίτιδας χαρακτηρίζετια από μικροσκοπικές ερυθρές βλατίδες και φλύκταινες στη βάλανο και στο σώμα του πέους. Μπορεί επίσης να εμφανιστούν διαβρώσεις, εξελκώσεις και ρωγμές
-Στις πτυχές του δέρματος εμφανίζεται συνήθως μια εξέρυθρη, στίλβουσα επιφάνεια.Το δέρμα είναι νωπό με κόκκινα εξανθήματα και μικρά φλυκταινίδια ενώ υπάρχει έντονος κνησμός και αίσθημα καψίματος. Εντοπίζεται κυρίως στην περιοχή κάτω από τους μαστούς, στις μηρογεννητικές πτυχές, τις μασχάλες, την πτυχή μεταξύ κοιλιάς και εφηβαίου.Οι πτυχές του δέρματος δημιουργούν ένα θερμό και υγρό περιβάλλον που είναι ιδανικό για την ανάπτυξη των μυκήτων.
-Στα νύχια προσβάλλεται το δέρμα που περιβάλλει τα νύχια (παρωνυχία) ιδιαίτερα σε άτομα που συνηθίζουν να βρέχουν συχνά τα χέρια τους, σε άτομα με διαβήτη ή εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα. Εμφανίζεται τοπικά ερυθρότητα και οίδημα ενώ σε μακροχρόνια λοίμωξη το πλάγιο τμήμα του νυχιού αποκτά μια κίτρινη χροιά ενώ το νύχι μπορεί να αποκολληθεί από το δέρμα
Στα βρέφη πολύ συχνή είναι η καντιντιασική δερματίτιδα εκ σπαργάνων η εμφάνιση δηλαδή λόιμωξης του δέρματος από κάντιντα στη περιοχή που καλύπτεται από την πάνα.
ΠΟΙΚΙΛΟΧΡΟΥΣ ΠΙΤΥΡΙΑΣΗ
Πρόκειται για μια διαδεδομένη λοίμωξη που οφείλεται στο λιπόφιλο ζυμομύκητα Pityrosporum orbiculare. O μικροοργανισμός αυτός αποτελεί μέρος της φυσιολογικής χλωρίδας του δέρματος. Η υπερβολική υγρασία και θερμότητα ευνοούν την ανάπτυξη του μύκητα.
Η ππ είναι συχνότερη στις ηλικίες που παρατηρείται η μέγιστη δραστηριότητα των σμηγματογόνων αδένων δηλαδή σε εφήβους και νεαρούς ενήλικες. Εμφανίζονται πολυάριθμες, μικρές, κυκλικές λευκές, καφέ ή ρόδινες κηλίδες που παρουσιάζουν απολέπιση. Συνήθως εμφανίζονται στον ανώτερο κορμό και μπορεί να επεκτείνονται στους βραχίονες, τον τράχηλο και την κοιλιακή χώρα. Μπορεί να υπάρχει κνησμός αλλά συνήθως είναι ασυμπτωματική.
ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΜΥΚΗΤΙΑΣΕΩΝ
Γίνεται με την κλινική εικόνα και τη λήψη ιστορικού ενώ σε αρκετές περιπτώσεις γίνεται λήψη δείγματος, άμεση μικροσκοπική παρατήρηση και καλλιέργεια και φυσικά ταυτοποίηση του μύκητα σε περίπτωση θετικού αποτελέσματος.
ΘΕΡΑΠΕΙΕΣ
Ανάλογα με τον τύπο της μυκητίασης, την έκταση που καταλαμβάνει στο σώμα, το ατομικό ιστορικό του ασθενή και τις τυχόν συνυπάρχουσες παθήσεις θα προταθεί και η κατάλληλη θεραπεία ή ο συνδυασμός θεραπειών για την άμεση και οριστική αντιμετώπιση του προβλήματος.
Οι συνήθεις θεραπείες είναι:
- Τοπική θεραπεία με αντιμυκητιασικές κρέμες, γέλες ή πούδρες οι οποίες ενδείκνυνται για τις ήπιες περιπτώσεις. Συνήθως η εφαρμογή γίνεται 1-2 φορές την ημέρα για διάστημα 2-4 εβδομάδων
- Συστηματική θεραπεία με αντιμυκητιασικά φάρμακα από το στόμα. Αυτή η αγωγή ενδείκνυται κυρίως στη δερματοφυτία του τριχωτού της κεφαλής, του γενείου και στις εκτεταμένες περιπτώσεις του κορμού, σε ορισμένες περιπτώσεις ονυχομυκητίασης καθώς και σε περιπτώσεις που η τοπική θεραπεία δεν είναι αποτελεσματική.
- Χρήση αντιμυκητιασικών σαμπουάν τόσο για λούσιμο όσο και για το σώμα
- Εφαρμογή NDYAG laser για τη θεραπεία των ονυχομυκητιάσεων
