Κλινικη δερματολογια - αφριδισιολογια
Έρπης ζωστήρ
Έρπης ζωστήρας
Ο ιός VZV (varicella zoster) ευθύνεται για την εμφάνιση του έρπητα ζωστήρα και της ανεμευλογιάς. Ουσιαστικά η ανεμευλογιά προκύπτει από την πρωτολοίμωξη με τον ιό και αφού κάποιος αναρρώσει ο ιός παραμένει στον οργανισμό σε λανθάνουσα κατάσταση και μπορεί να επανενεργοποιηθεί κάποια στιγμή εκδηλούμενος ως έρπης ζωστήρας. Εμφανίζεται περίπου στο 25% των υγιών ενηλίκων και στο 50% των ανοσοκατεταλμένων. Προσβάλλει εξίσου και τα δύο φύλα. Συνήθως εμφανίζεται μόνο μια φορά στη διάρκεια της ζωής ενός ανθρώπου ενώ η πιθανότητα επανεμφάνισης κυμαίνεται περίπου στο 1-5%.
Αιτίες
Οποιαδήποτε μείωση της άμυνας του οργανισμού μπορεί να οδηγήσει στην εμφάνιση του έρπη ζωστήρα.
Συγκεκριμένα η εμφάνισή του είναι πιο πιθανό να συμβεί σε
Άτομα άνω των 50 ετών
Άτομα που έχουν υποβληθεί σε χειρουργική επέμβαση
Άτομα που έχουν έντονο άγχος ή βιώνουν μια περίοδο με έντονο στρες
Μετά από κάποιο βαρύ τραυματισμό
Άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό (ανοσοκατασταλτικά φάρμακα, χημειοθεραπεία, ακτινοθεραπεία)
Ορισμένες παθολογικές καταστάσεις (διαβήτης, φλεγμονές εντέρου κά)
Συμπτώματα
Τα πρόδρομα συμπτώματα που παρουσιάζονται πριν την εμφάνιση του εξανθήματος είναι τοπικό άλγος (σε κάποιες περιπτώσεις ο πόνος είναι διαπεραστικός), αίσθημα καύσου, κνησμός και υπερευαισθησία στην περιοχή που θα εμφανιστεί το εξάνθημα. Σε κάποιους ασθενείς μπορεί να εμφανιστούν γενικά συμπτώματα όπως πυρετός, μυαλγίες, αίσθημα κόπωσης, πονοκέφαλος, λεμφαδενίτιδα. Το εξάνθημα αποτελείται από βλατίδες οι οποίες μέσα σε 24 ώρες μετατρέπονται σε φυσαλίδες και μετά σε φλύκταινες. Σε περίπου 7-10 ημέρες οι φυσαλίδες εφελκιδοποιούνται (κάνουν κρούστα) και υποχωρούν εντός 2-3 εβδομάδων. Το εξάνθημα εντοπίζεται σε συγκεκριμένο σημείο, στη μια πλευρά του σώματος ή του προσώπου και έχει ζωστηροειδή κατανομή.
Τόσο τα συμπτώματα όσο και η διάρκεια του έρπη ζωστήρα ποικίλλουν από άτομο σε άτομο. Το δερματικό εξάνθημα συνήθως διαρκεί 2-4 εβδομάδες, ενώ το σύνολο των συμπτωμάτων μπορεί να διαρκέσει μέχρι 1, 5-2 μήνες εφόσον δεν προκύψουν επιπλοκές. Αξίζει να σημειωθεί ότι τα άτομα που ξεκινούν φαρμακευτική αγωγή εντός 72 ωρών από την έναρξη των συμπτωμάτων εμφανίζουν ηπιότερη κλινική εικόνα και τα συμπτώματα διαρκούν λιγότερο.
Επιπλοκές
Συνήθως ο έρπης ζωστήρας υποχωρεί χωρίς κάποια ιδιαίτερη επιπλοκή.
Σε ποσοστό περίπου 10-15% μπορεί να εμφανιστεί η συχνότερη επιπλοκή που είναι η μεθερπητική νευραλγία, δηλαδή, πόνος που συνεχίζει να αισθάνεται ο ασθενής στο σημείο του έρπητα ακόμα και όταν το δερματικό εξάνθημα έχει υποχωρήσει πλήρως. Οι ενοχλήσεις στο σημείο μπορεί να διαρκέσουν μήνες εώς χρόνια δημιουργώντας έντονη δυσφορία στον ασθενή.
Οφθαλμικές επιπλοκές πχ επιπεφυκίτιδα, κερατίτιδα, ραγοειδίτιδα, οπτική νευρίτιδα ή ακόμα και τύφλωση, μπορεί να εμφανιστούν όταν το εξάνθημα προσβάλλει το οπτικό νεύρο.
Ακουστικές επιπλοκές πχ προσβολή τυμπάνου ή ακόμα και κώφωση μπορεί να παρουσιαστούν όταν προσβάλλεται το ακουστικό νεύρο.
Πιο σπάνιες επιπλοκές είναι η μηνιγγίτιδα, η εγκεφαλομυελίτιδα, ο γενικευμένος έρπης ζωστήρας, η πάρεση προσώπου.
Σε κάθε περίπτωση ο ασθενής καλό είναι να λαμβάνει την κατάλληλη αγωγή για τον έρπητα ζωστήρα έτσι ώστε να εμφανίσει ήπια συμπτωματολογία και να αποφύγει τις επιπλοκές.
Θεραπεία
Τοπική αγωγή (εφαρμογή κρεμών, αντισηπτικών, κομπρεσών)
Συστηματική αγωγή με ανθερπητικά φάρμακα
Αναλγητικά για τον έλεγχο του πόνου
Κατάλληλη αγωγή σε περίπτωση εμφάνισης επιπλοκών.
Μείωση άγχους, ισορροπημένη διατροφή και ξεκούραση.
Εμβόλιο
Συστήνεται ο εμβολιασμός σε ενήλικες ηλικίας 50 ετών και άνω για την προστασία από τον έρπητα ζωστήρα και τη μεθερπητική νευραλγία. Μπορεί επίσης να χρησιμοποιηθεί σε ενήλικες από την ηλικία των 18 ετών και άνω που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης έρπητα ζωστήρα.